Κολπική Μαρμαρυγή - Ιωάννης Δουνδουλάκης

Τι είναι κολπική μαρμαρυγή;

Η καρδιά μας αποτελείται από τέσσερις κοιλότητες: δύο κόλπους, που βρίσκονται στο πάνω μέρος, και δύο κοιλίες, που βρίσκονται στο κάτω μέρος. Η ομαλή λειτουργία της καρδιάς εξαρτάται από ένα ειδικό ηλεκτρικό σύστημα, το οποίο παράγει και μεταδίδει ηλεκτρικά σήματα. Αυτά τα σήματα διεγείρουν τους μύες των κόλπων και των κοιλιών, προκαλώντας τη συστολή τους.

Τι είναι η κολπική μαρμαρυγή?

Η κολπική μαρμαρυγή είναι μια καρδιακή αρρυθμία που χαρακτηρίζεται από ακατάστατη και αποσυντονισμένη ηλεκτρική δραστηριότητα στους κόλπους, οι οποίοι «τρεμοπαίζουν» (μαρμαίρουν) γρήγορα και άτακτα, χωρίς να μπορούν να πραγματοποιήσουν οργανωμένη συστολή. 
Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα στους ασθενείς, αλλά κυρίως αυξάνει τον κίνδυνο για επιπλοκές, όπως εγκεφαλικό επεισόδιο και καρδιακή ανεπάρκεια.
Η κολπική μαρμαρυγή είναι η πιο συχνή μορφή καρδιακής αρρυθμίας. Επί του παρόντος εκτιμάται ότι 300.000 Έλληνες εμφανίζουν κολπική μαρμαρυγή (3% του πληθυσμού), αλλά γίνεται αντιληπτό ότι τα νούμερα αυτά θα αυξάνονται συνεχώς, κυρίως λόγω της γήρανσης του πληθυσμού.
Ανάλογα με τη διάρκεια των επεισοδίων, η κολπική μαρμαρυγή ταξινομείται στις εξής κατηγορίες:

Παροξυσμική: Τα επεισόδια διαρκούν έως 7 ημέρες.

Εμμένουσα: Τα επεισόδια διαρκούν περισσότερο από 7 ημέρες.

Μακροχρόνια εμμένουσα: Η κολπική μαρμαρυγή είναι συνεχής για πάνω από ένα χρόνο.

Μόνιμη: Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν γίνεται προσπάθεια αποκατάστασης του κανονικού ρυθμού.

Παράγοντες κινδύνου

Η αιτία της κολπικής μαρμαρυγής παραμένει αδιευκρίνιστη, ωστόσο έχουν αναγνωριστεί αρκετοί παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισής της. Ο σημαντικότερος από αυτούς είναι η ηλικία, καθώς η αρρυθμία εμφανίζεται συχνότερα όσο αυξάνεται η ηλικία.
Άλλοι παράγοντες που μπορεί να πυροδοτήσουν την εμφάνιση της κολπικής μαρμαρυγής περιλαμβάνουν:

Υπέρταση

Παχυσαρκία

Διαβήτης

Σύνδρομο υπνικής άπνοιας

υννοσηρότητες, όπως στεφανιαία νόσος ή καρδιακή ανεπάρκεια

Υπερθυρεοειδισμός

Κατανάλωση αλκοόλ

Έντονη κόπωση

Είναι επικίνδυνη εάν μείνει χωρίς θεραπεία;

Αφού εντοπίσουμε τους παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση της κολπικής μαρμαρυγής, η θεραπευτική προσέγγιση επικεντρώνεται στον έλεγχο ή την τροποποίηση αυτών των παραγόντων. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη διαχείριση της υπέρτασης, της παχυσαρκίας, του συνδρόμου υπνικής άπνοιας και της κατανάλωσης αλκοόλ, καθώς όλα αυτά μπορούν να επιδεινώσουν την αρρυθμία.

Χορήγηση αντιπηκτικών φαρμάκων: Σε ασθενείς με αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου, χορηγούνται αντιπηκτικά φάρμακα για να μειωθεί ο κίνδυνος θρόμβωσης.

Κατάλυση/Ablation της κολπικής μαρμαρυγής

Αντιαρρυθμικά φάρμακα: Χορηγούνται για να ελέγξουν την αρρυθμία και να αποκαταστήσουν τον κανονικό καρδιακό ρυθμό.

Κατάλυση (Ablation): Είναι η πιο αποτελεσματική μέθοδος, κατά την οποία παρεμβαίνουμε στις «αρρυθμιογόνες περιοχές» της καρδιάς. Με την κατάλυση επιτυγχάνεται η ηλεκτρική απομόνωση των πνευμονικών φλεβών, που ευθύνονται για την εμφάνιση της κολπικής μαρμαρυγής. Η κατάλυση είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σε περιπτώσεις που τα φάρμακα δεν είναι αποτελεσματικά ή δεν είναι καλά ανεκτά από τον ασθενή. Η συνδυασμένη προσέγγιση της διαχείρισης παραγόντων κινδύνου, της φαρμακευτικής αγωγής και της επεμβατικής θεραπείας αποσκοπεί στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών και στη μείωση του κινδύνου επιπλοκών, όπως τα εγκεφαλικά επεισόδια και η καρδιακή ανεπάρκεια.
Μετά την επιτυχή ηλεκτρική απομόνωση των πνευμονικών φλεβών (pulmonary vein isolation), η οποία είναι μια από τις πιο κοινές και αποτελεσματικές μεθόδους κατάλυσης (ablation) για τη θεραπεία της κολπικής μαρμαρυγής, τα επεισόδια της αρρυθμίας είτε εξαφανίζονται πλήρως, είτε μειώνονται σημαντικά σε συχνότητα και ένταση.

Σημαντικά σημεία μετά την επέμβαση:

Διακοπή αντιαρρυθμικών φαρμάκων: Εντός μερικών εβδομάδων από την επέμβαση, πολλοί ασθενείς μπορούν να σταματήσουν την χορήγηση αντιαρρυθμικών φαρμάκων, εφόσον η αρρυθμία έχει ελεγχθεί και δεν υπάρχουν επαναλαμβανόμενα επεισόδια.

Βελτίωση της ποιότητας ζωής: Η επιτυχής κατάλυση οδηγεί σε σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών, καθώς μειώνει ή εξαλείφει τα συμπτώματα της κολπικής μαρμαρυγής, όπως οι παλμοί, η κόπωση και ο λειτουργικός περιορισμός.

Take home messages

Επιδημιολογία:

1 στους 4 ενήλικες άνω των 40 ετών αναμένεται να εμφανίσει κολπική μαρμαρυγή κάποια στιγμή της ζωής του.

Η αρρυθμία τείνει να "χειροτερεύει" με την πάροδο του χρόνου, με τα επεισόδια να γίνονται πιο συχνά, πιο διαρκή και πιο δύσκολα στη διαχείριση.

Στόχοι θεραπείας:

Έλεγχος των συμπτωμάτων (π.χ. παλμοί, κόπωση).

Πρόληψη επιπλοκών, όπως το εγκεφαλικό επεισόδιο και η καρδιακή ανεπάρκεια.

Έγκαιρη αντιμετώπιση:

Όσο περισσότερο παραμένει η καρδιά σε κολπική μαρμαρυγή, τόσο δυσκολότερο είναι να επανέλθει στον φυσιολογικό φλεβοκομβικό ρυθμό.

Κατάλυση (Ablation):

Σε ασθενείς με παροξυσμική κολπική μαρμαρυγή που δεν ανταποκρίνονται σε αντιαρρυθμικά φάρμακα, η κατάλυση είναι απόλυτη ένδειξη.

Η κατάλυση μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως πρώτης γραμμής θεραπεία σε επιλεγμένους ασθενείς.

Ανίχνευση της αρρυθμίας:

Ο ακανόνιστος και γρήγορος σφυγμός μπορεί να είναι ένδειξη κολπικής μαρμαρυγής.

Η αυτοδιαγνωστική ψηλάφηση του σφυγμού μπορεί να κινητοποιήσει την άμεση επίσκεψη στον γιατρό, ακόμη και αν δεν υπάρχουν άλλα συμπτώματα.

Αντιπηκτική αγωγή:

Η αντιπηκτική αγωγή δεν πρέπει να διακόπτεται σε ασθενείς υψηλού κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο, ακόμη και μετά την επιτυχημένη κατάλυση. Η κολπική μαρμαρυγή είναι μια προοδευτική πάθηση που απαιτεί έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπιση. Η κατάλυση αποτελεί μια σημαντική θεραπευτική επιλογή, ιδιαίτερα σε ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται στα φάρμακα ή σε νεαρούς ασθενείς με συχνά επεισόδια. Παράλληλα, η αντιπηκτική αγωγή παραμένει απαραίτητη για την πρόληψη του εγκεφαλικού επεισοδίου σε ασθενείς υψηλού κινδύνου.